Burn-out, de tussenstand na vijf maanden

Goede, slechte en hele slechte dagen wisselen elkaar af. Eigenlijk moet ik blij zijn, want er waren weken waarin alleen slechte dagen en hele slechte dagen elkaar afwisselden. Maar als ik drie dagen achter elkaar mijn huis niet uitkom, omdat ik het niet kan opbrengen, niet naar de supermarkt kan, of niet kan koken dan raak ik behoorlijk geïrriteerd en merk ik dat mijn geduld opraakt. Ik reageer dan boos en gefrustreerd op mijn directe omgeving en vraag me af of het niet gewoon allemaal aan mij ligt. Dat ik gewoon een lui kreng ben en me misschien toch aanstel.Iedere avond neem ik me voor om de volgende dag nuttige dingen te doen zoals: sporten, boodschappen, opruimen, plannen maken ... Zo ook gisteravond. Ik had goed geslapen en ik stapte goed gehumeurd mijn bed uit. Ik had er zin in. Vriendje jarig, dus ik zou heerlijk uitgebreid gaan koken. Wasje erin, even stofzuigen en een beetje opruimen. Maar na het wasje erin kon ik niet meer op of om. Spit! "Tuurlijk. Toe maar. Kan er ook nog wel bij! Grrrrr ..." De rest van mijn tirade zal ik hier maar niet herhalen.Daar stond ik dan. "Spit?! Are you serious?" Ik doe al de godganse dag niks. Terwijl mijn hoofd druk bezig was met het verzinnen van argumenten, waarmee ik de confrontatie aan kon gaan met mijn onwillige lichaam, wist ik natuurlijk in mijn hart best wel dat ik veel te veel wil, veel te ongeduldig ben en dat ik moet luisteren naar mijn lichaam. Maar ik kan het niet helpen dat ik soms in opstand kom, dat ik niet wil luisteren, dat het genoeg is geweest en dat ik nu gewoon weer normaal moet doen!Normaal doen ... tja, dat had ik me misschien iets eerder moeten bedenken. Dan had ik nu waarschijnlijk niet in deze situatie gezeten. En nog steeds gaat het mis: het toe moeten geven aan rust, aan het niks doen, aan het geen plannen maken, aan in het moment blijven, vind ik moeilijk om vol te houden ... En als mijn lichaam me dan weer voor de zoveelste keer terugfluit, dan schaam ik me ook een beetje. Had me moeder toch gelijk vroeger? Ben ik dan toch hardleers?En zo kabbel ik door. Van positief, blij, naar negatief, depressief. Kleine dingen die me uit balans brengen, maar ook kleine overwinningen die me trots maken. Ik ben nu vijf maanden thuis. Soms lijkt het een eeuwigheid en bestaat mijn oude leven uit niet veel meer dan herinneringen. Maar ik realiseer me ook dat vijf maanden nog maar kort is en dat herstellen veel meer tijd in beslag zal nemen. Gek eigenlijk dat je voor goed voor jezelf zorgen, geduld moet hebben. Dat je van nature makkelijker roofbouw pleegt, dan dat je naar je lichaam luistert ...Van de week kwam er een Engelse tekst in mijn hoofd vanwege een andere verdrietige gebeurtenis, maar omdat ik hem ook toepasselijk vind voor de fase waar ik in zit. wil ik deze toch met jullie delen.

When life hits you in the face ... Stay close to what you believe. Go through that storm with courage, knowing that the storm will pass, even when it takes a season. Rebuild and take the damage. Fix things and replace some. And when you look back, don't be sorry, but remember where you came from. Fear will bring you courage, hate will bring you love, sadness will bring you pleasure. Breath in and take a pause. To be still will be the hardest part when you used to have control, but if you listen to your silent heart, you get answers from the soul. I was not used to listening deeply, the answers got ignored. Going through the hard stuff was keeping me on board. Fighting was my answer, but nothing really changed. Now I will be listening and the storm slowly fades away. ~Monique Belier

Burn-out, changes

Ik ben nu ruim een week thuis na een maand te hebben doorgebracht in ons huis op Fuerteventura. Langzaam neemt de stress weer toe. Gevolg is dat ik weer doodmoe op de bank of in mijn bed lig "doing nothing". Opnieuw een terugval en dat maakt het niet makkelijk om positief te blijven. Ik denk na over hoe zo'n terugval nou eigenlijk ontstaat ... en kom tot de conclusie dat de verantwoordelijkheid die je voelt voor je omgeving een grote rol speelt. Iets waar ik in het buitenland minder last van heb, gewoonweg omdat ik te ver weg ben om mijn verantwoordelijkheidsgevoel een te grote rol te laten spelen.Ineens moet ik weer van alles: wassen draaien, boodschappen doen, koken, contacten onderhouden, schoonmaken, toekomst plannen maken, leuke dingen doen, aan mezelf werken, balletschool verkopen ... Druk! Heel veel druk: alsof twee sterke handen mijn borst en keel langzaam dichtknijpen. Het gevolg is dat als ik wakker word, verlamd in mijn bed lig, niet wetend wat ik als eerste moet gaan ondernemen. Als ik niets onderneem voel ik me rot dat ik weer niets gedaan heb en als ik wel iets heb ondernomen, voel ik me rot omdat ik het wel gedaan en daarmee al mijn energie heb verbruikt. En zo beland je dan weer in een vicieuze cirkel.Terwijl ik dit opschrijf, denk ik: fnuck it, wat maakt het nou uit hoe je huis eruit ziet! Je moet helemaal niets! Helaas heb ik altijd twee poppetjes op mijn schouder. Want terwijl de ene het bovenstaande roept, kijkt de ander me met opgetrokken wenkbrauwen aan: "Nou, je zou op zijn minst even de was kunnen opvouwen, daar word je toch niet zo moe van?" Ik word daar wel moe van! Hou es op! Laat me met rust! En zo gaat dat maar door, ik heb zelf gewoon niets meer te zeggen. Dus zit ik verlammend op de bank. Niemand wint, niemand doet iets. Zo kwam het dat ik het gisteren ineens op mijn heupen kreeg. En als ik het op mijn heupen krijg, dan moet ik mijn huis opruimen en het liefst alles veranderen.Dus vol goede moed de hele kamer overhoop! Alle meubels op een andere plek en de kasten uitgezocht. Voor mij geldt het cliché een opgeruimd huis zorgt voor een opgeruimd hoofd. Ik voelde me daarna inderdaad een stuk beter en het was ook meteen weer een stuk gezelliger, zodat ik weer met plezier op de bank kon liggen :-)Terwijl ik uitgeteld, maar met plezier op de bank lag. Met een wijntje in mijn hand en een knapperend haardvuur aan, waar ik nu ook naar kan kijken zonder dat ik mijn nek verdraai, vroeg ik me in stilte af, waar ik godsnaam met alle spullen, die de metamorfose niet hebben overleefd, naar toe moet. Ik denk dat ik binnenkort maar een "Garage Sale" ga organiseren. Zolang TDF nog niet officieel verkocht is, heb ik daar een prima plek voor. Kleding, boeken, meubels en nog een hele hoop spullen van mijn vriendje, die een nieuwe plek verdienen! Het idee is in ieder geval leuk, of ik het op kan brengen ... Maar ik heb de tijd en voel me in ieder geval weer wat blijer. De storm in mijn hoofd, is in tegenstelling tot de storm die buiten woedt, weer wat geluwd. 

  

Burn-out, decisions

Kan ik iets anders zijn? Na 20 jaar in een dansstudio te hebben doorgebracht als docent, is het bijna een onwerkelijke gedachte. 17 Jaar van mijn leven heb ik gestoken in het opbouwen van een theaterschool en alles wat daarbij komt kijken: 17 jaar, gemiddeld 3 lessen per dag, 5 dagen per week, 40 weken per jaar. Dat zijn 10.200 lessen in totaal in mijn eigen school. Honderden en misschien wel duizenden choreografieën, kostuums, gezichten, voorstellingen, tranen, geluk, voor- en tegenspoed. En nu sta ik op een keerpunt in mijn leven. Doorgaan zoals ik deed, is geen optie. Misschien in de toekomst iets kleinschaligs opbouwen..., maar zelfs dat is op het moment nog te veel om over na te denken.Ik heb natuurlijk stiekem wel eens gedacht aan een andere carrière, iets nieuws opbouwen, maar dat bleef meestal bij dagdromen door gebrek aan tijd. Ik had nooit kunnen vermoeden dat ik op mijn 46ste voor deze grote beslissing zou komen te staan. Buiten dat de school mijn werk is en mijn bedrijf, is het ook mijn leven. Misschien heb ik wel meer tijd doorgebracht in de school dan daarbuiten. Dat maakt het ook moeilijk om de knoop door te hakken. Het is vertrouwd, niet alleen je werk, maar ook de mensen om je heen, waarvan sommige, vrienden en je dansfamilie zijn geworden. Dit is wie ik ben en dit is wat ik doe: Juf Monique van The DanceFactory. Vergroeid met mijn werk.Het voelt als een scheiding, een proces waar ik doorheen moet. Een zoektocht naar een andere kant van mezelf. Ik geloof niet in toeval. Ik geloof dat de dingen gaan zoals ze moeten gaan en vertrouw erop dat niets voor niets gebeurt.Nu ik op Fuerteventura ben kan ik er van een afstand naar kijken. Er blijft natuurlijk twijfel, maar ik voel ook opluchting en ruimte. Elke ochtend als de zee me roept, loop ik langs het strand en neem ik een duik in zee. Het is zo stil en vredig, behalve een paar vissers op de rotsen en een vroege jogger, is er niemand. Alleen ik en de zee... De zee geeft me rust en als ik daar zo in mijn uppie loop, voel ik iets wat op geluk lijkt en weet ik dat alles goed is, wat ik ook beslis.

Burn-out, lost and found

Ik ben begonnen met online therapie. Het vinden van een psycholoog in de buurt bleek geen makkelijke opgave. Lange wachttijden en soms zelfs onvriendelijke mailtjes retour. Een psychologe in Zwaag had wel tijd, in ieder geval om mijn mailtjes heel zorgvuldig en vriendelijk te beantwoorden. Omdat ik het autorijden nog steeds stressvol vind, doen we de eerste sessies online. Ik moest even aan het idee wennen, maar het bevalt me eigenlijk prima. Afgelopen maandag ben ik met de trein naar Hoorn gegaan, vanwege een afspraak met een haptotherapeut. Het voelt als een goede combinatie. Fysieke en mentale bewustwording... :-) Na jarenlang onzorgvuldig te zijn omgesprongen met mijn lichaam en geest kan ik wel wat hulp gebruiken. Ook geeft het me het gevoel dat ik iets doe en dat ik niet op de bank zit af te wachten tot alles vanzelf over gaat.Ik lees veel, iets waar ik me normaal gesproken alleen tijdens de vakantie tijd voor gun. Vooral reisverhalen zijn mijn favoriet. De reiskriebels zijn ondanks mijn burn-out talrijk aanwezig. Zo heb ik het plan opgevat om volgend jaar juni een pelgrimstocht te gaan maken. De Camino Frances naar Santiago de Compostela. Ruim 800 kilometer van Saint Jean Pied de Port in Frankrijk naar het noordwesten van Spanje. Te voet met een rugzak dwars door de Pyreneeën! Niets is natuurlijk zo veranderlijk als de mens, maar de gedachte dat ik deze reis zou kunnen gaan maken, geeft me wel kracht en focus.Vaak denk ik terug aan de tijd dat ik backpackte en hoe goed ik me toen voelde. Het was soms ook zwaar, denk aan tomaten en courgettes plukken onder zeer mensonvriendelijke omstandigheden, construction work, bed bugs, en bedden met doorgezakte bodems. Ik geloof dat ik in die tijd drie keer blut ben geweest waardoor ik een keer genoodzaakt was om op een bankje in het park te slapen, maar dat mocht de pret niet drukken. De vrijheid en de onbezorgdheid die je ervaart, als het enige bezit wat je hebt in een rugzak van negen kilo zit, is onvoorstelbaar. De ontmoetingen met gelijkgestemden along the way, het vertouwen dat je krijgt in jezelf, de grenzen die je verlegd, zijn allemaal dingen die je niet op school leert, maar die mij een rijk mens hebben gemaakt. Iets waar ik tot op de dag van vandaag nog steeds dankbaar voor ben. Solo reizen zorgt ervoor dat je vrienden wordt met jezelf, iets wat we in de huidige maatschappij vaak vergeten of misschien zelfs nooit geweest zijn.Ik realiseer me nu dat ik ook een lange tijd geen vrienden meer was met mezelf, maar moeder natuur schud je onherroepelijk wakker! En wakker ben ik, kan ik je vertellen! Het heeft even geduurd, maar het is gelukt ;-). Van nature ben ik nogal eigenwijs, koppig en volgens mijn moeder zelfs hardleers. Ik vraag me af van wie ik dat heb... :-P Dat je jezelf ergens onderweg (weer) bent verloren is geen fijne ontdekking. Vroeger gebeurde me dat nog al eens in relaties, dat ik na een jaar of in sommige gevallen langer ineens dacht: "Hoe ben ik hier beland en waar ben ik in godsnaam mee bezig." Voor velen vast herkenbaar.Lange tijd was Dans mijn beste vriend en Dans zorgde goed voor me. Dat wil zeggen, mentaal. Dans was als therapie voor me. Dans was alleen niet zo lief voor mijn lichaam.  Ik verloor mezelf in Dans en daardoor luisterde ik niet meer goed naar mezelf. Ik liet Dans letterlijk over me heen lopen. Dans kwam altijd op de eerste plaats, zelfs als ik niet meer kon. Zelfs als mijn lichaam me vroeg te stoppen, ging ik toch door. Dans gaf me ook vleugels, adrenaline, endorfine, you name it en daardoor hield ik het zo lang vol. Niet dat Dans de oorzaak is van mijn burn-out, maar als je jezelf verliest en je jezelf niet meer beschouwd als beste vriend dan gaat het mis. Dans kun je in dit geval natuurlijk ook vervangen door: werk, je relatie, of iets anders waar je compleet in opgaat en daardoor jezelf vergeet.

"Sometimes we give so much thatwe end up losing ourselves

Mijn burn-out is een wake up call en ik heb het geaccepteerd. Je kunt niet alleen leven op mentale kracht en ook niet alleen op fysieke kracht. Er moet balans zijn. Die balans krijg je door weer te luisteren naar je lichaam, door zacht te zijn en door jezelf rust te gunnen. Geen gemakkelijke opgave, maar zeker de moeite waard. Langzaam word ik weer vriendjes met mezelf en dat bevalt me prima!BewarenBewaren

Burn-out, after six weeks

Ik ben nu zes weken thuis en ik verbaas me over het trage proces. Soms zijn er dagen dat ik me iets beter voel. Er zijn zelfs dagen dat ik opsta en zin heb om iets te ondernemen. Maar zodra het zaadje is geplant, komt het burn-out monster onherroepelijk langs om met zijn grote rupsbanden het pas ontkiemde zaadje weer in de kiem smoren. Vervolgens hang ik dan weer uitgeput op de bank of lig ik weer in bed. Als ik toch een keer besluit het monster te negeren dan moet ik de volgende dag extra boeten.Naarmate de tijd verstrijkt, ben ik wel iets rustiger over het feit dat ik niet werk en ben ik dankbaar dat ik de kans krijg om echt tijd te besteden aan herstel. Toen ik jong was, had ik veel interesse in spiritualiteit, deed ik fanatiek aan yoga en meditatie en verslond ik boeken over het boeddhisme en het bovennatuurlijke. Toen ik ouder werd ben ik wat meer gaan relativeren en een beetje van het spirituele pad afgeraakt. Het gekke is dat als ik niet zo lekker in mijn vel zit, daar toch vaak weer op teruggrijp en me daar ook goed bij voel.Ik ben weer begonnen met mediteren. Ik begon met 5 minuten en nu zit ik 2x per dag een kwartier. Soms is het moeilijk om in een meditatieflow te komen, maar dan laat ik het maar gewoon gebeuren en blijf ik onverstoord op mijn kussen zitten tot de tijd om is.

Jullie kennen vast het begrip synchroniciteit: dat wanneer je het gevoel hebt dat iets geen toeval is. Dat ineens dingen samen te lijken komen. De laatste tijd overkomt me dat weer. Misschien omdat ik er op let, of misschien omdat ik me er weer voor open stel. Zo kreeg ik van een goede vriend die ook een burn-out heeft gehad, een tip om het boek "Burn-out het begin van verandering" van Mieke Lannoey te downloaden, deze is overigens gratis te downloaden via bol.com.

Ik ben het gaan lezen en de overeenkomsten met de auteur en de herkenning waren zo groot dat ik besloot haar een mailtje te sturen.Ik kreeg een enthousiast mailtje terug met daarin nog meer overeenkomsten. Ik vertelde haar o.a. dat ik deze zomer wilde leren golfsurfen, iets wat zij zich ook heeft eigengemaakt tijdens haar burn-out. Ik kreeg via haar een email adres en telefoonnummer van een surfleraar op Fuerteventura, want daar had ze tijdelijk gewoond en hem leren kennen. Op Fuerteventura! From all places! Ik heb hem een mailtje gestuurd en ook van hem kreeg ik een heel mooi mailtje terug.Dit zijn de lichtpuntjes waar ik me momenteel aan vastklamp. Als ik me dan rot voel, dan probeer ik mezelf voor te stellen, hoe ik op een surfplank relaxed over de golfen surf. Verder dan dit ben ik nog niet. Ik kan me nog geen voorstelling maken over hoe het straks verder gaat me de school in september en gelukkig heb ik daar nog even de tijd voor. Ik wil er ook nog niet over nadenken, want dat maakt de stress alleen maar groter. Dus voorlopig houd ik het bij surflessen. Zoals ik al in een eerdere post schreef:

"You can’t stop the waves, but you can learn how to surf– Joseph Goldstein

Mocht je geïnteresseerd zijn in het verloop van mijn burn-out lees dan ook mijn vorige posts.

Burn out, searching for the hows and whys

Als je 's nachts in je bed choreografieen ligt te maken voor je lessen van de volgende dag, omdat je overdag geen tijd hebt gehad, dan gaat er iets niet goed. Dat besef ik nu. 's Nachts moet je slapen. Ik vond slapen altijd zonde van mijn tijd en deed er dus alles aan om mijn welverdiende nachtrust te saboteren. En als ik toch wakker lig, dan kan ik mezelf net zo goed nuttig maken, dat spaart weer een hoop tijd uit voor overdag.En dan die lat die altijd hoog ligt, héél hoog. Het is nooit goed genoeg. Dit zorgt dan weer voor veel druk bij het maken van nieuwe stukken en voorstellingen.

Er zijn periodes dat mijn hoofd 24 uur per dag bezig is en dat ik echt gek word van mezelf. Naast mijn werk en daar uizonderlijk goed in willen zijn, wil ik ook dat thuis alles goed loopt, wil ik ook elke avond gezond en vers eten en bedenk ik daarnaast ook nieuwe projecten en bezigheden, omdat ik anders niet al mijn creativiteit kwijt kan. Als ik het zo opschrijf, klinkt het een beetje dwangmatig allemaal en misschien is het dat ook wel.

Toch heb ik dit van huis uit niet meegekregen. We waren een vrij gewoon gezin, moeder was thuis voor de kinderen en vader ging elke dag met de trein naar zijn werk. Studeren was niet echt vanzelfsprekend. Zo kwam het dat ik al op jonge leeftijd ging werken. Wel voelde ik altijd de drang om mezelf te bewijzen. In alle baantjes die ik vroeger heb gehad, werkte ik mezelf omhoog tot een betere functie en meestal wilde ik na 3 á 4 jaar iets anders doen, omdat de uitdaging er dan af was. Ik was de perfecte werkneemster, deed altijd meer dan er van me werd verwacht en ik probeerde werkzaamheden altijd zo efficiënt mogelijk uit te voeren. Dans was daarnaast altijd een rode draad door mijn leven. Ik wilde toen ik 8 jaar was ballerina worden, maar mijn ouders wisten niet zo goed wat ze daar mee aanmoesten, dus bleef ik gewoon balletlessen volgen op de locale balletschool.

Toen ik ouder werd, ben ik me steeds meer gaan verdiepen in dans en werd ik gevraagd om in te vallen voor een dansdocent die met zwangerschapsverlof ging. Zo kwam van het een het ander. Natuurlijk achtervolgde mij altijd het feit dat ik niet gediplomeerd was, maar ik heb mezelf, zoals ik dat met alles deed, het vak tot in de puntjes eigen gemaakt en met succes. Toch is er altijd iets blijven knagen... Het mezelf moeten bewijzen zit diep geworteld. Dat geldt overigens niet alleen voor mijn beroep, maar eigenlijk voor alles wat ik doe. Als iets mislukt of als ik iets niet volhoud, dan voel ik me echt een loser... Daar loop ik natuurlijk niet mee te koop, want daar ben ik dan weer te trots voor :-)

Toch denk ik dat er velen zijn zoals ik. Als juf in een balletschool word je al snel een soort van vertrouwenspersoon, maatschappelijk werker, of hoe je het ook noemen wilt. Elke week hoor je nieuwe verhalen van leerlingen, ouders of docenten die op bepaalde momenten struggelen met het leven. De adviezen die ik dan geef, hadden kunnen voorkomen dat ik een burn-out zou krijgen. Hoe ironisch kan het leven zijn?Wat ik ook om me heen zie en merk, is dat veel mensen op zoek zijn naar een stukje erkenning. Erkenning om wie je bent of wat je doet, draagt bij aan hoe je jezelf ziet. Ik dacht altijd dat ik erkenning van buitenaf niet nodig had, maar niets is minder waar. Ook ik heb erkenning nodig. Niet zozeer voor wie ik ben, maar wel voor wat ik doe en als je op een bepaald moment het gevoel krijgt, dat wat je doet wordt gezien als vanzelfsprekend, dan ga je nog harder werken en de lat nog hoger leggen. Misschien is dat wel de basis van een burn-out?

Burn-out, part III. When the going gets tough!

Nu ik thuis ben, heb ik zeeën van tijd. Zoveel tijd dat ik ineens tijd heb om na te denken, omdat ik het gewoonweg fysiek niet kan opbrengen om al die tijd op te vullen. Het is natuurlijk de bedoeling dat ik rust en ook rustig word in mijn hoofd, maar dat is nog niet zo gemakkelijk. Ik geef zelf naast alle dansvormen ook al een tijdje yoga- en pilateslessen en nu ik thuis ben, krijg ik het niet eens voor elkaar om vijf minuten achter elkaar te mediteren! Wel ben ik zeer productief in mijn hoofd. Als het aan mijn hoofd lag, dan had ik de vloer in de huiskamer geschilderd, de trapleuningen vastgezet, de muren opnieuw gestuukt, de slaapkamers geschilderd, een loungeset voor in de tuin gemaakt en de badkamer opnieuw betegeld.Ik doe het natuurlijk niet, maar betrap mezelf er steeds op dat ik in mijn hoofd continue nieuwe klussen en projecten aan het bedenken ben. Hoe kom ik nou in die "zen-modus"? Soms lukt het om een beetje te lezen, te zappen of om een klein klusje te doen. "Je moet gewoon een beetje lummelen", zei de POH van GGZ. Dus dat probeer ik dan, lummelen..., maar dan zie ik ineens weer alle klussen die nog niet geklaard zijn en dan gaat mijn hoofd er meteen weer aan de slag.

"Hoe kom ik nou in die "zen-modus"?

IMG_5546

IMG_5545

Er zijn slechte dagen en minder goede dagen, maar langzaam wen ik aan het niets moeten doen. Of beter gezegd, zo min mogelijk moeten doen. Nou nog de rust in mijn hoofd. Ik vond van de week een oud dagboekje uit 2006. Ik had op pagina drie het volgende geschreven: "Ik denk dat ik overspannen ben. Ik slaap niet meer, voel me chronisch moe en heb nergens zin meer in..."Ik was vergeten dat ik me toen zo voelde. So here we are, 11 jaar later, niets veranderd! Its about time! Dus lummelen, chocola eten, tijdschriften lezen, tuinieren of gewoon een beetje bankhangen... Misschien ga ik er toch nog aan wennen :-)