Burn-out
The naked truth
Van de week kreeg ik een berichtje van iemand die ik niet ken, maar ze volgt mijn blog al een tijdje. Ze vertelde dat haar man afgelopen week was overleden aan de gevolgen van een afschuwelijke ziekte. Ze wilde graag naar Fuerteventura komen omdat ze daar een tijdje terug voor het laatst met haar man was geweest en vroeg me om informatie over ons huisje.Een hartverscheurend verhaal wat me weer deed beseffen hoe fragiel het leven is. Ze zei ook dat ze de verhalen op mijn blog graag leest omdat ze altijd zo echt en naakt geschreven zijn. Een prachtig compliment die helaas door een afschuwelijke tragedie bij me terecht is gekomen. Ik dacht na over echt en naakt. Is dat wel zo? Schrijf ik echt en naakt? Ik houd van puur en rauw, zonder teveel poespas. Gewoon recht voor zijn raap. What you see is what you get. Ik heb dit jarenlang geprobeerd over te brengen op mijn leerlingen door middel van dans. "Durf lelijk te zijn", was altijd mijn motto. "Geen gespeelde emotie, zoek het van binnen en stop het in je dans". "Hoe lelijker, hoe mooier ik het vind". Dit waren een aantal van mijn quotes die ik regelmatig tijdens de lessen riep, in de hoop dat de dansers de buitenkant dan zouden loslaten en konden gaan dansen vanuit het hart.En nu, op papier probeer ik hetzelfde. Ik zoek naar woorden die echt zijn, die ik echt voel, precies zoals het is. Nu de kogel door de kerk is, de school gesloten en ik voorlopig geen danslessen meer zal geven, zoek ik andere manieren om mezelf uit te drukken, een compleet nieuwe weg, een onbekende weg. Ik ben verdrietig omdat ik iets aan het loslaten ben waar ik 17 jaar al mijn energie in heb gestoken, maar het is tijd. Het is volwassen genoeg om los te laten, het mag, en het kan. Een einde, maar ook een nieuw begin. Ondanks mijn twijfels voel ik me ook vrij en gemotiveerd. Het avontuur lonkt. Toen ik vorige week met mijn zoon over de rotsen langs de prachtige stranden van "El Cotillo" liep en me verwonderde over de kleuren van het water, de grillige vormen en de ruige zee, voelde ik me gelukkig. Ik was weer even dat meisje bovenop die berg in Australië waar ik in een vorig blog al eens over schreef (De kracht van de natuur), iets wat ik lange tijd niet heb gevoeld. Ineens is er ruimte in mijn hoofd en de toekomst die voor me ligt, is als een lege pagina die ik zelf opnieuw mag beschrijven. Een burn-out is niet makkelijk, daar ben ik inmiddels wel achter. De kleinste dingen kunnen me uit evenwicht brengen. Net als ik denk dat het beter gaat, word ik hardhandig teruggesmeten en moet ik weer een paar stappen terug doen. Toch is er iets in mij veranderd... Of misschien heb ik mezelf weer een beetje teruggevonden. Door het schrijven is me een hoop duidelijk geworden en dat wat ik eerst als zwakte zag, is nu misschien wel mijn kracht geworden. Bedankt Greet, the naked truth is mooi, soms hard, maar mooi...
"If you've never felt lost, if you haven't strayed so far away from normal that you almost didn't find your way back... Well then, you haven't lived yet.~Jordan Sarah Weatherhead - Author of "Naked Truth"
Burn-out, wave after wave...
Gisteren een mega terugslag. Ik was er al voor gewaarschuwd, maar dacht dat het mij niet zou overkomen. De tranenvloed was niet meer te stoppen en alles wat ik de laatste tijd heb opgebouwd, leek in één klap weggevaagd.Leek..., want hoewel ik me nog steeds fragiel voel, weet ik dat het alleen een terugslag is en dat ik gewoon weer verder kan. Net als de klappen van de golven bij mijn laatste surfles, die me genadeloos voor elke twee meter die ik vooruitkwam, weer één meter teruggooide. Het duurde langer, maar uiteindelijk kwam ik er toch.
"Mijn adem zit te hoog en ik wil het bijna opgeven. Mijn benen zijn verzuurd en mijn schouders verkrampt, maar het moment dat je je laat meevoeren door de golven en de wind is, als je ontspannen kan blijven staan, euforisch. Daar doe ik het voor.
Het was afzien die laatste surfdag en nu ik er op mijn bed over lig na te denken, lijken de afgelopen surfdagen op een metafoor voor het leven.De eerste dag stond in het teken van geduld: De houding en de techniek onder de knie krijgen; het wachten op de juiste golf; krachtig genoeg peddelen en dan ook nog de techniek in de juiste volgorde toepassen. Hier heb je geduld voor nodig en als dan alles samenkomt, word je beloond. Dan sta je!De tweede dag stond in het teken van oefening: Steeds opnieuw peddelen; wachten op de juiste golf en de bewegingen steeds vloeiender achter elkaar proberen uit te voeren. Als je eenmaal ontspannen kan blijven staan, dan kun je je laten meevoeren door de wind en de golven. Dezelfde golven waarvan je eerst dacht dat het onmogelijk zou zijn om er op te blijven staan.De derde dag stond in het teken van vertrouwen: De wind was harder; de zee een stuk ruiger en de golven hoger. Elke keer als ik met mijn plank een stuk naar voren liep, dan sloeg een golf me weer meedogenloos terug. Maar in plaats van boos te worden of het op te geven, bleef ik rustig en streed ik moedig door. Door de hoogte van de golven en mijn 1.60 cm, was het niet makkelijk om op de plank te komen, maar met een beetje hulp kon ik zelfs op de voor mij woeste, hoge golven enkele keren ontspannen staan.Het was zwaar, vooral die laatste keer. Net toen ik dacht het een beetje door te hebben, veranderden de omstandigheden. Dan is het de kunst om op jezelf en de zee te blijven vertrouwen: diep ademhalen en je laten meevoeren door de grillen van het water.Voor mij als controlefreak een ware beproeving. Buiten dat het surfen een metafoor kan zijn voor het leven, toonde het mij precies de situatie waar ik nu in zit. De eerste surfles als het begin van mijn burn-out, het niet (meer) kunnen blijven staan. De tweede les: Het apathisch niets doen en afwachten: wachten op een golf die je kunt surfen. De derde les: De hernieuwde opgedane energie en strijdlust om weer te gaan en te blijven staan: de golven die je omver duwen, maar waar je vol moed tegenin durft te gaan, omdat je weet dat je je vervolgens weer rustig mee kan laten meevoeren door de golven en de stroming.Ik ben er nog niet, maar er gloort licht aan de horizon. Zelfs nu ik me down voel, heb ik vertrouwen dat het goed komt en wacht ik rustig op de volgende surfbare golf.
Burn-out, decisions
Kan ik iets anders zijn? Na 20 jaar in een dansstudio te hebben doorgebracht als docent, is het bijna een onwerkelijke gedachte. 17 Jaar van mijn leven heb ik gestoken in het opbouwen van een theaterschool en alles wat daarbij komt kijken: 17 jaar, gemiddeld 3 lessen per dag, 5 dagen per week, 40 weken per jaar. Dat zijn 10.200 lessen in totaal in mijn eigen school. Honderden en misschien wel duizenden choreografieën, kostuums, gezichten, voorstellingen, tranen, geluk, voor- en tegenspoed. En nu sta ik op een keerpunt in mijn leven. Doorgaan zoals ik deed, is geen optie. Misschien in de toekomst iets kleinschaligs opbouwen..., maar zelfs dat is op het moment nog te veel om over na te denken.Ik heb natuurlijk stiekem wel eens gedacht aan een andere carrière, iets nieuws opbouwen, maar dat bleef meestal bij dagdromen door gebrek aan tijd. Ik had nooit kunnen vermoeden dat ik op mijn 46ste voor deze grote beslissing zou komen te staan. Buiten dat de school mijn werk is en mijn bedrijf, is het ook mijn leven. Misschien heb ik wel meer tijd doorgebracht in de school dan daarbuiten. Dat maakt het ook moeilijk om de knoop door te hakken. Het is vertrouwd, niet alleen je werk, maar ook de mensen om je heen, waarvan sommige, vrienden en je dansfamilie zijn geworden. Dit is wie ik ben en dit is wat ik doe: Juf Monique van The DanceFactory. Vergroeid met mijn werk.Het voelt als een scheiding, een proces waar ik doorheen moet. Een zoektocht naar een andere kant van mezelf. Ik geloof niet in toeval. Ik geloof dat de dingen gaan zoals ze moeten gaan en vertrouw erop dat niets voor niets gebeurt.Nu ik op Fuerteventura ben kan ik er van een afstand naar kijken. Er blijft natuurlijk twijfel, maar ik voel ook opluchting en ruimte. Elke ochtend als de zee me roept, loop ik langs het strand en neem ik een duik in zee. Het is zo stil en vredig, behalve een paar vissers op de rotsen en een vroege jogger, is er niemand. Alleen ik en de zee... De zee geeft me rust en als ik daar zo in mijn uppie loop, voel ik iets wat op geluk lijkt en weet ik dat alles goed is, wat ik ook beslis.
Burn-out, lost and found
Ik ben begonnen met online therapie. Het vinden van een psycholoog in de buurt bleek geen makkelijke opgave. Lange wachttijden en soms zelfs onvriendelijke mailtjes retour. Een psychologe in Zwaag had wel tijd, in ieder geval om mijn mailtjes heel zorgvuldig en vriendelijk te beantwoorden. Omdat ik het autorijden nog steeds stressvol vind, doen we de eerste sessies online. Ik moest even aan het idee wennen, maar het bevalt me eigenlijk prima. Afgelopen maandag ben ik met de trein naar Hoorn gegaan, vanwege een afspraak met een haptotherapeut. Het voelt als een goede combinatie. Fysieke en mentale bewustwording... :-) Na jarenlang onzorgvuldig te zijn omgesprongen met mijn lichaam en geest kan ik wel wat hulp gebruiken. Ook geeft het me het gevoel dat ik iets doe en dat ik niet op de bank zit af te wachten tot alles vanzelf over gaat.Ik lees veel, iets waar ik me normaal gesproken alleen tijdens de vakantie tijd voor gun. Vooral reisverhalen zijn mijn favoriet. De reiskriebels zijn ondanks mijn burn-out talrijk aanwezig. Zo heb ik het plan opgevat om volgend jaar juni een pelgrimstocht te gaan maken. De Camino Frances naar Santiago de Compostela. Ruim 800 kilometer van Saint Jean Pied de Port in Frankrijk naar het noordwesten van Spanje. Te voet met een rugzak dwars door de Pyreneeën! Niets is natuurlijk zo veranderlijk als de mens, maar de gedachte dat ik deze reis zou kunnen gaan maken, geeft me wel kracht en focus.Vaak denk ik terug aan de tijd dat ik backpackte en hoe goed ik me toen voelde. Het was soms ook zwaar, denk aan tomaten en courgettes plukken onder zeer mensonvriendelijke omstandigheden, construction work, bed bugs, en bedden met doorgezakte bodems. Ik geloof dat ik in die tijd drie keer blut ben geweest waardoor ik een keer genoodzaakt was om op een bankje in het park te slapen, maar dat mocht de pret niet drukken. De vrijheid en de onbezorgdheid die je ervaart, als het enige bezit wat je hebt in een rugzak van negen kilo zit, is onvoorstelbaar. De ontmoetingen met gelijkgestemden along the way, het vertouwen dat je krijgt in jezelf, de grenzen die je verlegd, zijn allemaal dingen die je niet op school leert, maar die mij een rijk mens hebben gemaakt. Iets waar ik tot op de dag van vandaag nog steeds dankbaar voor ben. Solo reizen zorgt ervoor dat je vrienden wordt met jezelf, iets wat we in de huidige maatschappij vaak vergeten of misschien zelfs nooit geweest zijn.Ik realiseer me nu dat ik ook een lange tijd geen vrienden meer was met mezelf, maar moeder natuur schud je onherroepelijk wakker! En wakker ben ik, kan ik je vertellen! Het heeft even geduurd, maar het is gelukt ;-). Van nature ben ik nogal eigenwijs, koppig en volgens mijn moeder zelfs hardleers. Ik vraag me af van wie ik dat heb... :-P Dat je jezelf ergens onderweg (weer) bent verloren is geen fijne ontdekking. Vroeger gebeurde me dat nog al eens in relaties, dat ik na een jaar of in sommige gevallen langer ineens dacht: "Hoe ben ik hier beland en waar ben ik in godsnaam mee bezig." Voor velen vast herkenbaar.Lange tijd was Dans mijn beste vriend en Dans zorgde goed voor me. Dat wil zeggen, mentaal. Dans was als therapie voor me. Dans was alleen niet zo lief voor mijn lichaam. Ik verloor mezelf in Dans en daardoor luisterde ik niet meer goed naar mezelf. Ik liet Dans letterlijk over me heen lopen. Dans kwam altijd op de eerste plaats, zelfs als ik niet meer kon. Zelfs als mijn lichaam me vroeg te stoppen, ging ik toch door. Dans gaf me ook vleugels, adrenaline, endorfine, you name it en daardoor hield ik het zo lang vol. Niet dat Dans de oorzaak is van mijn burn-out, maar als je jezelf verliest en je jezelf niet meer beschouwd als beste vriend dan gaat het mis. Dans kun je in dit geval natuurlijk ook vervangen door: werk, je relatie, of iets anders waar je compleet in opgaat en daardoor jezelf vergeet.
"Sometimes we give so much thatwe end up losing ourselves
Mijn burn-out is een wake up call en ik heb het geaccepteerd. Je kunt niet alleen leven op mentale kracht en ook niet alleen op fysieke kracht. Er moet balans zijn. Die balans krijg je door weer te luisteren naar je lichaam, door zacht te zijn en door jezelf rust te gunnen. Geen gemakkelijke opgave, maar zeker de moeite waard. Langzaam word ik weer vriendjes met mezelf en dat bevalt me prima!
Burn-out, the rhythm of life
Door rust en tijd te nemen, lijkt het wel of ik alles ineens scherper zie. De dingen die je doet of juist niet doet als je meedraait in de malle molen, zijn alles behalve gezond. Veel te weinig slaap, eten wanneer het uitkomt, doorwerken als je ziek bent, het negeren van blessures, altijd bereikbaar zijn, jezelf overbelasten met prikkels en negativiteit. Niet zo gek dat je uiteindelijk burn-out raakt.Van de week stond ik onder de douche en realiseerde me dat ik stond te genieten van het wassen van mijn haar. Ik kon me niet herinneren dat ik het wassen van mijn haar eerder zo bewust had ervaren. Ik kon me wel herinneren dat ik me soms tijdens het afdrogen afvroeg of ik nou wel of niet mijn haar had gewassen. Zo vol met gedachten stond ik altijd onder de douche. Totaal niet meer in het hier en nu, maar altijd bezig met straks en later.Ook merk ik hoe snel ik weer bezig ben in mijn hoofd met allerei zaken waar ik toch geen controle over heb. Maar nu ik het beter herken kan ik er meteen iets aan doen. Het mediteren helpt daar goed bij. Gaat ook nog vaak mis en dan komt er weer onherroepelijk een migraineaanval opzetten. Zoals van de week; vier dagen migraine; wat een hel!Terwijl het leven waar ik in zat, doordraait, loop ik de andere kant op. Dat is confronterend en ik kan daar heel emotioneel van raken. Niet alleen daarvan trouwens. Op het moment word ik al emotioneel als ik niet weet welk shirt ik aanmoet :-PGisteravond was zo een moment. Er druppelen opzeggingen binnen en er zijn natuurlijk leerlingen die inmiddels een andere dansschool hebben gevonden, and who can you blame! Natuurlijk moeten ze verder met hun passie. Maar je verwacht toch na al die jaren een persoonlijk berichtje en als dat dan niet komt, dan raakt het me.Vanmiddag liep ik een oud-leerling tegen het lijf, eentje waar ik erg op gesteld ben. Het was echt fijn om haar te zien. Ze wilde dolgraag weer komen dansen. Ook dat is dan zo een moment dat ik wel even moet slikken. Gelukkig hield ik het droog.Toch voel ik me wel iets lichter. Een beetje als de vlinder waar ik van de week een bijzondere ontmoeting mee had. Ze kon niet meer goed vliegen door haar gehavende vleugels, maar ze was vol overgave de nectar uit de bloemen aan het halen. Zo voelt het een beetje, alsof ik me heb overgegeven aan het ritme van het leven: gehavend, maar niet moe gestreden.
"When the rhythm of life changes,Dance to the new beat!~Kate Nasser
Burn-out, after six weeks
Ik ben nu zes weken thuis en ik verbaas me over het trage proces. Soms zijn er dagen dat ik me iets beter voel. Er zijn zelfs dagen dat ik opsta en zin heb om iets te ondernemen. Maar zodra het zaadje is geplant, komt het burn-out monster onherroepelijk langs om met zijn grote rupsbanden het pas ontkiemde zaadje weer in de kiem smoren. Vervolgens hang ik dan weer uitgeput op de bank of lig ik weer in bed. Als ik toch een keer besluit het monster te negeren dan moet ik de volgende dag extra boeten.Naarmate de tijd verstrijkt, ben ik wel iets rustiger over het feit dat ik niet werk en ben ik dankbaar dat ik de kans krijg om echt tijd te besteden aan herstel. Toen ik jong was, had ik veel interesse in spiritualiteit, deed ik fanatiek aan yoga en meditatie en verslond ik boeken over het boeddhisme en het bovennatuurlijke. Toen ik ouder werd ben ik wat meer gaan relativeren en een beetje van het spirituele pad afgeraakt. Het gekke is dat als ik niet zo lekker in mijn vel zit, daar toch vaak weer op teruggrijp en me daar ook goed bij voel.Ik ben weer begonnen met mediteren. Ik begon met 5 minuten en nu zit ik 2x per dag een kwartier. Soms is het moeilijk om in een meditatieflow te komen, maar dan laat ik het maar gewoon gebeuren en blijf ik onverstoord op mijn kussen zitten tot de tijd om is.
Jullie kennen vast het begrip synchroniciteit: dat wanneer je het gevoel hebt dat iets geen toeval is. Dat ineens dingen samen te lijken komen. De laatste tijd overkomt me dat weer. Misschien omdat ik er op let, of misschien omdat ik me er weer voor open stel. Zo kreeg ik van een goede vriend die ook een burn-out heeft gehad, een tip om het boek "Burn-out het begin van verandering" van Mieke Lannoey te downloaden, deze is overigens gratis te downloaden via bol.com.
Ik ben het gaan lezen en de overeenkomsten met de auteur en de herkenning waren zo groot dat ik besloot haar een mailtje te sturen.Ik kreeg een enthousiast mailtje terug met daarin nog meer overeenkomsten. Ik vertelde haar o.a. dat ik deze zomer wilde leren golfsurfen, iets wat zij zich ook heeft eigengemaakt tijdens haar burn-out. Ik kreeg via haar een email adres en telefoonnummer van een surfleraar op Fuerteventura, want daar had ze tijdelijk gewoond en hem leren kennen. Op Fuerteventura! From all places! Ik heb hem een mailtje gestuurd en ook van hem kreeg ik een heel mooi mailtje terug.Dit zijn de lichtpuntjes waar ik me momenteel aan vastklamp. Als ik me dan rot voel, dan probeer ik mezelf voor te stellen, hoe ik op een surfplank relaxed over de golfen surf. Verder dan dit ben ik nog niet. Ik kan me nog geen voorstelling maken over hoe het straks verder gaat me de school in september en gelukkig heb ik daar nog even de tijd voor. Ik wil er ook nog niet over nadenken, want dat maakt de stress alleen maar groter. Dus voorlopig houd ik het bij surflessen. Zoals ik al in een eerdere post schreef:
"You can’t stop the waves, but you can learn how to surf– Joseph Goldstein
Mocht je geïnteresseerd zijn in het verloop van mijn burn-out lees dan ook mijn vorige posts.
De kracht van de natuur
Het boek 'Op zoek naar de hemel' van Hans Peter Roel, heb ik binnen twee dagen uitgelezen. Wat een prachtig boek! En wat een feest van herkenning. Als Eva tijdens haar eerste reis beschrijft hoe ze aan de oever van de Ganges zit te schrijven in haar dagboek, moet ik terugdenken aan mijn eerste soloreis naar de andere kant van de wereld...
Australië, 1994 Hoe dichterbij we komen, hoe imposanter het wordt. Daar staat ze, in het midden van het niets. Groots en prachtig. 600 miljoen jaar oud. Een adembenemend beeld bij zonsondergang als we eindelijk onze tent opzetten vlakbij de gigantische reus, 'Uluru' (Ayers Rock) genaamd.Morgen gaan we klimmen. Ik slaap die nacht erg onrustig. Voordat we aan dit avontuur begonnen, hebben we verschillende mensen gesproken over het beklimmen van deze reusachtige monoliet. Voor Aboriginals is de rots heilig en ik wilde weten wat een Aboriginal zou vinden als ik zijn rots zou beklimmen. Zijn antwoord verbaasde me enigszins, omdat ik vele mensen heb horen spreken over dat het beklimmen van 'Uluru' heiligschennis zou zijn.De vriendelijke man die we spraken, zei dat we best mochten klimmen zolang het met respect zou zijn. Hij vroeg of we de rots voor hem wilde aanraken. Ook waarschuwde hij ons voor het gevaar vanwege het feit dat verschillende toeristen zijn omgekomen tijdens de klim. Dit deed iets met mijn enthousiasme, maar ik wilde het er toch op wagen.De volgende ochtend staan we om vijf uur op. Als je de rots wilt beklimmen dan moet je vroeg uit de veren, want 's middags is het veel te warm en de kans op uitdroging groot. We zijn niet de eerste, maar goed voorbereid met voldoende drinkwater beginnen we aan onze klim. Het eerste stuk is het zwaarst. Het is erg steil en op de rots heb je weinig grip en is het op zijn zachts gezegd, glad! Er hangen kettingen zodat je jezelf het eerste stuk omhoog kan trekken. Deze zijn zeker geen overbodige luxe. Uluru is 348 meter hoog, 863 meter boven de zeespiegel, 9.4 kilometer in omtrek en daarmee één van de grootste vrijstaande rotspartijen ter wereld.
Na bijna een uur zwoegen, zijn we ongeveer halverwege. Vanaf hier is het uitzicht al spectaculair te noemen. We houden een kleine rustpauze, maar de drang om de top te bereiken wordt steeds groter. Na nog een klein uurtje klauteren en zwoegen bereiken we eindelijk de top. Ik zoek een plekje voor mezelf, wat niet moeilijk is vanwege de omtrek van Uluru, en probeer te bevatten wat ik zie en voel.
"Er straalt een oerkracht vanaf die onbeschrijfelijk is!
Ik ga zitten en kijk om me heen. 360 graden woestijnlandschap. Er straalt een oerkracht vanaf die onbeschrijfelijk is! De immense rots waarop ik zit, gaat zes kilometer de grond in en ik zit op het topje. Het lijkt of ze ademt en ik voel me klein en groots tegelijk. Ik heb me nog nooit zo één met alles om me heen gevoeld. Ik geloof niet in één bepaalde God, maar als er iets dergelijks bestaat, ben ik nu dichterbij dan ooit. Er gaat een uur voorbij zonder dat ik praat of van mijn plek kom. De tranen branden achter mijn ogen. Niet van verdriet, maar van een blijdschap en een ontroering die ik nooit eerder heb gevoeld.Dan word ik uit mijn trance gehaald door Steve. 'We moeten terug, anders wordt het te warm.' Ik sta op en we lopen zwijgend achter elkaar aan. Zelfs Iwan, een stugge Fries schudt zijn hoofd. 'Nog nooit zoiets moois meegemaakt' zegt hij. De afdaling gaat een stuk sneller. De hele dag zijn we stil en onder de indruk. Die avond zien we vanaf onze kampeerplek de rots elk uur van kleur veranderen door de stand van de zon. De volgende dag gaan we verder, maar in mij, is iets voorgoed veranderd...